Onbetrouwbare corporatie

Onbetrouwbare corporatie

Woonin houdt zich niet aan afspraken met gemeente: ‘Dossier Wonen in Utrecht is beerput’
Door Cees Grimbergen


Vrouwjuttenhof in 1979, toen een sociale huurwoning nog een sociale huurwonig bleef (foto: Het Utrechts Archief)

Woningcorporatie Woonin, het vroegere Mitros, onttrok vorig jaar 1889 woningen aan de sociale huurvoorraad. Het blijkt uit het Mitros-jaarverslag over 2022. Eerder deze week berichtte De Nuk dat de corporatie meerdere sociale huurwoningen aan de Vrouwjuttenhof boven de sociale huurgrens verhuurt.

Ook houdt corporatie Mitros, dat sinds 1 januari Woonin heet, zich niet aan de prestatieafspraken met de gemeente Utrecht. Sluipenderwijs ‘liberaliseert’ de corporatie zo sociale huurwoningen. Het blijkt uit Nuk-onderzoek van vele gemeentelijke en corporatie documenten.

Ooit sociale huren lopen bij Woonin inmiddels op tot 1126 en 1300 euro. Terwijl de maximale huur van een sociale huurwoning dit jaar 808 euro is.

Woonin/Mitros wordt al jaren bekritiseerd, omdat het voor honderden miljoenen euro’s sociale huurwoningen aan beleggers en eigenaar-bewoners verkocht. Nu blijkt dus dat de corporatie daarnaast op flinke schaal sociale huurwoningen liberaliseert.

Mitros heeft een eigen vermogen van 4,5 miljard euro, meldt het jaarverslag over 2022. Het is hiermee een schatrijke corporatie.

In dit bericht zullen de namen Mitros en Woonin door elkaar gebruikt worden. Het betreft dezelfde, inmiddels gefuseerde corporatie.

Corporatie Woonin is op haar website glashelder over de grens van sociale huurwoningen: ‘De huurprijs van sociale huurwoningen is maximaal € 808,06’.

Woonin presenteert zich als sociale verhuurder: ‘Wij vinden dat iedereen goed moet kunnen wonen. Daarom verhuren wij sociale huurwoningen. Woningen die we voor een betaalbare prijs verhuren aan mensen met een laag inkomen.’

Recent presenteert Woonin-directeur Henk Peter Kip zich op LinkedIn als strijder voor sociale huurwoningen. ‘Het is mijn en onze taak te zorgen voor goede en voldoende sociale huisvesting.’ En: ‘Ik zal niet accepteren dat we inboeten op het aantal sociale huurwoningen.’

De praktijk van Woonin/Mitros? We lezen het zwart-op-wit in de jaarverslagen van Mitros over 2021 en 2022. Op 31 december 2021 had Mitros 25.573 sociale huurwoningen. Een jaar later nog 23.684. Een daling van 1889 sociale woningen.

Woonin/Mitros gaat altijd voor de maximale huren

Utrecht en Nieuwegein ‘boeten in op het aantal sociale huurwoningen’ om topman Kip te citeren. Betaalbare huur werd door zijn toedoen vrije sector-huur.

De Utrechtse Binnenstadbewoner Ruud Geraets huurde lang van Mitros. Hij zegt: ‘Mitros legt alle huurverhogingen op waarvan ze zelf vindt dat ze die mag opleggen. Zo schuiven ze steeds meer woningen door naar de vrije sector, dat zijn alle huren boven de 808 euro. Gevolg is dat er steeds minder betaalbare woningen in de stad zijn.’

Gemeenteraadslid Yvonne Hessel (Utrecht Solidair): ‘Voor het verdienmodel van Woonin lijkt het niet interessant om mensen net boven de armoedegrens te huisvesten. Dit proces van sluipenderwijs sociale huurwoningen liberaliseren is al jaren door de hele stad aan de gang. Sinds Corona is het versneld doorgezet. Ik hou de huurprijzen al lang in de gaten. Woonin/Mitros gaat altijd voor de maximale huren, nooit voor zo laag mogelijke huren.’

Alles is dik-voor-mekaar

PvdA-wethouder De Vries zit in zijn maag met de cijfers uit de Mitros-jaarverslagen die De Nuk aan hem voorlegt. De Vries erkent dat Mitros in haar officiële jaarverslag minder sociale huurwoningen presenteert dan tot nu toe bij de gemeente bekend was. ‘De cijfers … zijn ogenschijnlijk niet in lijn …. met de RWU-rapportages en ons eigen dashboard’, schrijft de wethouder in bestuurlijk jargon.

Geen nood, PvdA-wethouder De Vries heeft contact opgenomen met corporatie Woonin. Die heeft de PvdA-wethouder uitgelegd dat alles dik-voor-mekaar is. Schriftelijk vertelt de Vries daarna in zijn antwoord aan De Nuk: ‘Uit de toelichting die wij hebben ontvangen blijkt dat de sociale woningvoorraad (in 2022-De Nuk) met 149 is gegroeid. Dat aantal herkennen wij wel.’

Schaduwadministratie

Over het jaar 2022 heeft Mitros dus twee administraties. De ene administratie, het officiële Mitros-jaarverslag, meldt: min 1889 sociale huurwoningen. Wat volgens PvdA-wethouder De Vries, in bestuurlijk jargon, ‘niets over de sociale voorraadontwikkeling zegt’. In de tweede administratie, de schaduwadministratie, legt Mitros informeel verantwoording af aan de wethouder: plus 149 sociale huurwoningen.

Administratieve schimmigheid in het explosiefste dossier van de stad Utrecht, het Woondossier. Wat doet deze aanpak met het vertrouwen van de Utrechtse burger?

Wat bedoelen de Woonin/Mitros-reputatiemanagers?

Woonin/Mitros hanteert een tweesnijdend zwaard waarmee het door de Utrechtse sociale woningvoorraad klieft. Door steeds meer sociale huurwoningen naar de vrije sector te verplaatsen, kan Mitros hogere huren vragen. Door steeds hogere huren op te leggen, worden sociale huurwoningen geliberaliseerd. Dit beleid komt boven op dat van de afgelopen jaren waarin Mitros honderden sociale huurwoningen per jaar verkocht.

Woonin/Mitros is niet verplicht hoge huren te vragen en huurhuizen te verkopen. Directeur Kip en zijn corporatie kunnen, als zij dat willen, de huur laag houden. En zo veel mogelijk huizen in de sociale huurvoorraad houden. Ze doen het niet.

‘De directie handelt integer en transparant’, lezen we in het jaarverslag 2022. Daarin veel aandacht voor integriteit en dat ‘iedereen goed moet kunnen wonen’. Wat bedoelen de Woonin-reputatiemanagers met die woorden?

Het effectieve beleid van Woonin beschreven we vorige week in dit verhaal over de sociale huurwoningen aan de Vrouwjuttenhof.


Woonin-directeur Henk Peter Kip vindt dat afspraken slechts ‘ambities’ zijn (foto: Angeliek de Jonge)
Woonin/Mitros schendt prestatie-afspraken

Dat Woonin/Mitros een eigen interpretatie van haar sociale taak heeft, blijkt ook in een andere grote kwestie. Jaarlijks maakt de corporatie, net als de andere corporaties, zogeheten ‘prestatie-afspraken’ met de gemeente Utrecht. Waar gewone mensen ‘afspraken’ maken, poetst de corporatiesector haar taal op tot ‘prestatieafspraken’. De jaarlijkse ondertekening is een ritueel moment.

De afgelopen jaren hield Mitros zich jaar na jaar niet aan de prestatie-afspraken. De corporatie bouwde minder woningen dan afgesproken. Toen Mitros-directeur Kip daarop werd aangesproken, zei hij dat de afspraken slechts ‘ambities’ waren en dat je Mitros dus niet kon verwijten dat het de afspraken schond. Nu wordt opnieuw een overtreding zichtbaar. Die lijkt ernstiger dan de niet nagekomen afspraken uit de afgelopen jaren. Het heeft alles te maken met het sluipenderwijs liberaliseren van de sociale woningvoorraad.

Gemeente en corporatie zijn in de tekst van de afspraken helder over wat precies een sociale huurwoning is.

-Sociale huurwoningen hebben een kale huurprijs onder de zogeheten liberalisatiegrens. Die grens is dit jaar dus € 808,06.

-Sociale huurwoningen met ‘scheefhuurders’ hebben soms een huur boven 808 euro. Bij een verhuizing -‘mutatie’ in jargon- zal die woning ‘weer een huurprijs onder de 808 euro krijgen’. De letterlijke tekst in de prestatieafspraak luidt: ‘…weer een huurprijs onder het onder a) genoemde bedrag zal krijgen’.

Corporatie Woonin/Mitros komt deze afspraak niet na. Integendeel, de corporatie grijpt de verhuizing van scheefhuurders aan om de huur nóg verder boven de sociale huur te brengen. Zie de woning Vrouwjuttenhof 51.

Woonin-woordvoerder Uringa schrijft in een reactie op ons laatste verhaal: ‘Zodra de bewoners verhuizen komt er -op enkele middenhuurwoningen na- direct weer een huurprijs die past bij een sociale huurwoning.’

Het ‘op enkele middenhuurwoningen na’ komt bovenop de woning Vrouwjuttenhof 51. De liberaliseringstruc wordt dus vaker toegepast. Hoe vaak?

Wachttijd sociale huurwoning? Twaalf jaar

Wij stellen Woonin/Mitros aanvullende vragen.

-U stelt dat niet alle woningen met vertrekkende ‘scheefhuurders’ daarna weer sociaal verhuurd worden. Dat is tegen de prestatieafspraken waarin staat dat ‘bij een mutatie’ die woning ‘weer een huurprijsprijs onder de 808 euro zal krijgen’. Wat is het verweer van Mitros op deze overtreding?

-Hoeveel woningen werden na verhuizing van ‘scheefhuurders’ niet naar de sociale huursector terug geplaatst? Zowel cijfer over 2022 als over dit jaar?

-Hoeveel woningen werden wél, vanuit de vrije sector, terug geplaatst naar de sociale huursector? Ook weer over 2022 en over 2023 tot nu toe.

Op geen van deze vragen geeft de Woonin-top antwoord.

Wel laat de Woonin-woordvoerder weten dat recent twee voormalige sociale huurhuizen in Lombok, met huren van € 1150 en € 1172, nu toch weer sociaal verhuurd worden. Wat de vraag oproept hoe sociale huurhuizen de afgelopen jaren deze hoge huren konden krijgen. De Nuk vraagt Woonin om de adressen. Die worden, ‘vanwege privacy’, niet verstrekt.

De wachttijd voor een sociale huurwoning in de stad is inmiddels twaalf jaar.

‘Er moet keiharde overheidsregie komen’

Wat vinden veteranen uit de Utrechtse politiek van deze feiten? Het aantal sociale huurwoningen daalt immers sterk bij de grootste corporatie van de stad.

De linkse partijen SP, PvdA en GroenLinks waren en zijn binnen het stadsbestuur lang verantwoordelijk voor dit dossier.

Tim Schipper (SP) zat tot april 2022 zestien jaar in de raad. Hij zegt: ‘Er wordt niet gehandhaafd. Er moet keiharde overheidsregie in dit dossier komen.’

En wat vindt Bülent Isik, PvdA-woordvoerder Wonen van 2010 tot april 2022? Isik is verbijsterd over de feiten die we hem voorleggen. ‘Ik ging er altijd van uit dat iets hogere huren van ‘scheefhuurders’ bij een verhuizing weer ‘sociaal’ worden, dus onder de 808 euro. Als ik dit geweten had, had ik zeker aan de bel getrokken. Je moet concluderen dat wij als gemeenteraad en het College de werkwijze van deze corporatie niet goed gecontroleerd hebben. Als ik deze feiten zo zie, kan ik niet anders zeggen dan: het dossier Wonen in Utrecht is een beerput.’

Binnenkort een volgende aflevering in dit lang lopende NUK-dossier. Hoe op Zuilen de ene buur 500 euro huur neerlegt en de andere 1000. Hoe het rendementsdenken in de stad vol woningschaarste oprukt. En: waar zijn ‘de socialen’ die ooit de woningbouwverenigingen groot maakten?

—————————————————————————————————————-

Uit jaarverslag Mitros 2022:

‘We streven naar maatschappelijk en open ondernemen en hanteren een zorgvuldige bedrijfsvoering. De directie handelt integer en transparant en er is goed intern toezicht op dat handelen en het afleggen van verantwoording daarover. ‘Good governance’ is hierbij een sleutelbegrip en is essentieel voor het vertrouwen van de maatschappij in de corporaties. Bij de beleidsvoorbereiding, beleidsvorming, beleidsuitvoering en beleidsverantwoording volgen we de regels van ‘good governance’.’

——————————————————————————————————————–

Huurstijging sinds 1993: 565 procent

Wie de huurprijsontwikkeling in de stad in de afgelopen decennia beter wil begrijpen, vindt in de sociale huurwoningen op de Vrouwjuttenhof een scherp voorbeeld. In 1993 bedroeg de sociale huur van de huizen (85 vierkante meter) 500 gulden. Of, afgerond, 230 euro. Tussen 1993 en september 2023 bedroeg de inflatie volgens CBS-cijfers 107 procent. De huurstijging van Vrouwjuttenhof 51 bedroeg in dezelfde periode 390 procent. En de identieke huurwoning die Woonin aan de Vrouwjuttenhof voor € 1300,52 verhuurt? 565 procent huurverhoging.

————————————————

Sterke punten
Sociaal masker

Zwakke punten
met daarachter niet sociaal gezicht